Dzisiejsza publikacja traktować będzie o zagadnieniu związanym z modelem „pay or okay” w odniesieniu do platformy cyfrowej META. W publikacji media społecznościowe a prawo odniesiemy się również do tego zagadnienia z perspektywy wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 4 lipca 2023 r. sygn. akt: C-252/21.

Pay or okay model META – wprowadzenie do zagadnienia (media społecznościowe a prawo)

Tytułem wstępu warto jest wyjaśnić czym jest model „pay or okay”. W bezpośrednim tłumaczeniu jest to model oparty na zasadzie „płać albo okej”. W dużym uproszczeniu należy wyjaśnić, że dany użytkownik otrzymywał od platformy META wybór: albo dokonuje płatności za korzystanie z serwisu META i nie otrzymuje reklam, albo nie płaci, ale musi wyrazić zgodę na reklamę spersonalizowaną, która będzie się jemu cały czas wyświetlała. Zachowanie META zostało stanowczo zanegowane przez Unię Europejską o czym w dalszej części publikacji.

Ważny wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w kontekście zagadnienia „META pay or okay”

Warto jest zacytować fragmenty orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (wielkiej izby):

  • „Organ ochrony konkurencji państwa członkowskiego, z zastrzeżeniem poszanowania obowiązek lojalnej współpracy z organami nadzorczymi, może w ramach badania nadużycia pozycji dominującej przez przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 102 TFUE stwierdzić, iż ogólne warunki korzystania z usług tego przedsiębiorstwa dotyczące przetwarzania danych osobowych i ich wdrażanie nie są zgodne z tym rozporządzeniem, jeżeli stwierdzenie to jest konieczne do wykazania istnienia takiego nadużycia. Ze względu na ten obowiązek lojalnej współpracy krajowy organ ochrony konkurencji nie może odstąpić od wydanej przez właściwy krajowy organ nadzorczy lub właściwy wiodący organ nadzorczy decyzji dotyczącej tych ogólnych warunków lub warunków do nich podobnych. Jeżeli organ ochrony konkurencji ma wątpliwości co do zakresu takiej decyzji, w sytuacji gdy wspomniane lub podobne warunki są jednocześnie przedmiotem badania prowadzonego przez te organy, lub jeżeli w braku prowadzenia dochodzenia lub wydania decyzji przez te organy nadzorcze organ ochrony konkurencji uważa, że rozpatrywane przezeń warunki nie są zgodne z rozporządzeniem 2016/679, powinien skonsultować się z tymi właśnie organami nadzorczymi i zwrócić się do nich o współpracę w celu rozwiania wątpliwości lub ustalenia, czy przez przeprowadzeniem swojej własnej oceny winien on poczekać na wydanie przez nie decyzji. W braku zgłoszenia przez te organy zastrzeżeń lub też w braku ustosunkowania się do takiego wniosku w rozsądnym terminie, krajowy organ ochrony konkurencji może kontynuować prowadzone dochodzenie.”.
  • „w przypadku gdy użytkownik internetowej sieci społecznościowej przegląda strony internetowe lub aplikacje powiązane z jedną lub kilkoma kategoriami, o których mowa w tym przepisie, i, w stosownym przypadku, zamieszcza w nich dane, rejestrując się na tych stronach lub tych aplikacjach lub też składając zamówienia online, dokonywane przez operatora tej internetowej sieci społecznościowej przetwarzanie danych osobowych polegające na zbieraniu, za pomocą zintegrowanych interfejsów, plików cookie lub podobnych technologii rejestracji danych pochodzących z przeglądania tych stron i tych aplikacji oraz danych zamieszczonych przez użytkownika, łączeniu wszystkich tych danych z kontem sieci społecznościowej tego użytkownika i wykorzystywaniu wspomnianych danych przez tego operatora należy uznać za „przetwarzanie szczególnych kategorii danych osobowych” w rozumieniu tego przepisu, które jest co do zasady zakazane, z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w art. 9 ust. 2 tego rozporządzenia, jeżeli owo przetwarzanie danych może ujawniać informacje należące do jednej z tych kategorii, niezależnie od tego, czy informacje te dotyczą użytkownika tej sieci, czy jakiejkolwiek innej osoby fizycznej.”.
  • „okoliczność polegająca na tym, iż operator internetowej sieci społecznościowej zajmuje pozycję dominującą na rynku internetowych sieci społecznościowych, nie stoi sama w sobie na przeszkodzie temu, by użytkownicy takiej sieci mogli skutecznie wyrazić zgodę, w rozumieniu art. 4 pkt 11 tego rozporządzenia, na przetwarzanie ich danych osobowych przez tego operatora. Niemniej jednak okoliczność ta stanowi element istotny dla ustalenia tego, czy zgoda ta została rzeczywiście udzielona skutecznie i – w szczególności – dobrowolnie, czego udowodnienie należy do tego operatora.”.