Dzisiejsza publikacja będzie traktować o niezwykle interesującej tematyce związanej z tworzeniem dzieł przy wykorzystaniu sztucznej inteligencji. Cyklicznie obserwujemy wzrastającą ilość dzieł, które są tworzony przy użyciu AI. O „swoich” dziełach chwalą się osoby w mediach społecznościowych, które okazują efekty pracy sztucznej inteligencji, która wyprodukowała dany obraz lub grafikę w oparciu o konkretne wytyczne, które wcześniej zostały wprowadzone jako „wskazówki wykonawcze” dla mechanizmu sztucznej inteligencji.

W kontekście powyższego pojawia się dość oczywista wątpliwość: czy tak wygenerowany obraz, grafika, muzyka czy animacja podlega w ogóle regulacjom prawa autorskiego? Czy takie dzieło można dalej obrabiać? Czy wymagana jest do tego zgoda? Jeżeli tak, kto taka zgodę i w jakiej formie powinien wydać? Dzisiejszy wpis powinien rozwiać wątpliwości z tym związane oraz zwrócić uwagę na inne aspekty praktyczne w odniesieniu do dalszego posługiwania się takimi dziełami.

Prawo autorskie a IA. Czy dzieło stworzone przez sztuczną inteligencję (AI) podlega przepisom prawa autorskiego?

W tym miejscu należy podkreślić, że treści stworzone przez sztuczną inteligencję nie podlegają prawu autorskiemu.
W dużym uproszczeniu jest tak dlatego, że nie jest to rezultat pracy ludzkiej. Szerzej o tym aspekcie w dalszej części publikacji, w której skupimy się na art. 1 i 5 ustawy o prawach autorskich.

Komu przysługują prawa do dzieła stworzonego przez sztuczną inteligencję?

Jednoznacznie należy wskazać, że prawa te przysługują… nikomu. Aby dane dzieło mogło zostać objęte ochroną praw autorskich, musi spełnić ustawową definicję utworu, którym jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, który został w jakikolwiek sposób utrwalony. Następnie należy wskazać, że art. 5 ustawy o prawach autorskich określa, że twórcą utworu chronionego na terytorium Polski musi być obywatel naszego kraju lub państwa członkowskiego UE lub EFTA.
Zatem sztuczna inteligencja (AI) nie spełnia tego kryterium, więc każdy wytwór AI, nawet unikatowy będzie dziełem, któremu nie przysługuje ochrona.

Ważne podstawy prawne, które determinują przedmiotowe zagadnienie

  • Art. 1 ust. 1 ustawy o prawach autorskich:

Przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór).

  • Art. 5 ustawy o prawach autorskich:
    Przepisy ustawy stosuje się do utworów:
    1) których twórca lub współtwórca jest obywatelem polskim lub
    11) których twórca jest obywatelem państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, lub
    2) które zostały opublikowane po raz pierwszy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej albo równocześnie na tym terytorium i za granicą, lub
    3) które zostały opublikowane po raz pierwszy w języku polskim, lub
    4) które są chronione na podstawie umów międzynarodowych, w zakresie, w jakim ich ochrona wynika z tych umów.
Ważny pogląd Urzędu Praw Autorskich w odniesieniu do dzieł tworzonych przy użyciu sztucznej inteligencji (AI)

W tym miejscu warto jest podkreślić, że „ludzkie autorstwo jest podstawowym wymogiem” w zakresie ochrony
praw autorskich. Chociaż prawo autorskie może się dostosować do nowych narzędzi i mediów, to jednak nie
obejmuje ono ochroną dzieł generowanych przez technologię bez udziału człowieka (np. sztuczną inteligencję)
– takie stanowisko zajął Urząd Praw Autorskich w USA, które to stanowisko zostało podtrzymane przez sąd.

Summary

Warto jest podkreślić, że decydujące znaczenie w omawianym zagadnieniu ma brak istnienie ludzkiego autorstwa
danej grafiki, zdjęcia, utworu, animacji etc. To właśnie na tej podstawie zarówno w prawie polskim, jak i w prawie USA,
odmawiana jest ochrona dla tego typu wygenerowanych treści przez AI.