Opinie wpływają na sprzedaż danego produktu lub usługi – to oczywiste. Dlatego tak ważne jest posiadanie pozytywnych opinii przez każdego przedsiębiorcę, który oferuje swoje produktu bądź usługi, szczególnie za pośrednictwem internetu. To właśnie ranga tych opinii spowodowała, że na rynku pojawiły się niedozwolone praktyki związane z zakupem pochwalnych wypowiedzi, które nie miały nic wspólnego z faktycznymi odczuciami odbiorców (kupujących). Takie zachowanie powoduje, że potencjalny klient celowo jest wprowadzany w błąd odnośnie produktu, usługi bądź ogólnie sprzedawcy, w celu nakłonienia go do dokonania zakupu, często też w konkretnie określonym miejscu w internecie.

Zakup pozytywnych opinii, czyli kłamstwo, które kosztuje.

Niestety proceder ten urósł do takich rozmiarów, że regularnie muszą interweniować instytucje państwowe. Nie widzi więc oficjalne stanowisko zaprezentowane przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumenta – Tomasza Chróstnego, który zdecydowanie potępia takie zachowania:

„Reputacja przedsiębiorców powinna wynikać z rzetelnych informacji i rzeczywistych doświadczeń konsumentów. Fałszywe opinie wprowadzają konsumentów w błąd – zwłaszcza te, które sprawiają wrażenie autentycznych i sporządzonych przez klientów, którzy faktycznie skorzystali z usług danego przedsiębiorcy. Takie manipulacyjne działania sztucznie zawyżają ocenę danej firmy i zakłócają uczciwość gry rynkowej. To niekorzystne zarówno dla konsumentów, jak i zdrowej konkurencji.”.

Karą za fałszowanie opinii w internecie została ukarana agencja z Poznania, na którą UOKiK nałożył 40 000,00 zł kary za nieuczciwe praktyki rynkowe. Agencja ta handlowała pozytywnymi opiniami w internecie.

Przepisy krajowe są jednoznaczne.

Należy wskazać na przepisy ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz. U. z 2022 r. poz. 1233) – dalej: „ustawa”. Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy – czynem nieuczciwej konkurencji jest działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta. Natomiast zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy – czynem nieuczciwej konkurencji jest rozpowszechnianie nieprawdziwych lub wprowadzających w błąd wiadomości o swoim lub innym przedsiębiorcy albo przedsiębiorstwie, w celu przysporzenia korzyści lub wyrządzenia szkody. Przepisem, który wprost odnosi się do analizowanej sytuacji jest natomiast art. 16 ust. 1 pkt 2 i 4 ustawy – czynem nieuczciwej konkurencji w zakresie reklamy jest w szczególności reklama wprowadzająca klienta w błąd i mogąca przez to wpłynąć na jego decyzję co do nabycia towaru lub usługi i wypowiedź, która, zachęcając do nabywania towarów lub usług, sprawia wrażenie neutralnej informacji. Należy wyjaśnić wprost, że nieprawdziwe lub zmanipulowane opinie to praktyka rynkowa, która wprowadzając klientów w błąd ma na celu zwiększeniu obrotów danego przedsiębiorstwa. Takie zachowanie jest zarówno na gruncie przepisów krajowych oraz unijnych zabronione.

 

Nowe przepisy wynikające z dyrektywy Omnibus – zwiększona kontrolna nad opiniami.

Na szczególną uwagę zasługują nowe przepisy, które wprowadzone zostały dyrektywą Omnibus. Na mocy tej dyrektywy zdecydowanie zwiększy się transparentność procesu zakupowego w internecie. Od teraz każdy przedsiębiorca, który oferuje możliwość dodawania komentarzy/opinii na temat swojego produktu lub usługi, musi podać w jaki sposób weryfikuje autentyczność tych opinii. Dodatkowo przedsiębiorca powinien poinformować o tym jak sprawdza autentyczność tych opinii oraz czy publikuje je wszystkie. Konsekwencją braku podjęcia działań przez przedsiębiorcę w zakresie dostosowania swojego e-biznesu do dyrektywy Omnibus jest kara w wysokości do 10% obrotu.

Kto odpowiada za fałszywe opinie w internecie?

W tym miejscu należy jednoznacznie podkreślić, że odpowiedzialność za tego typu niedozwolone praktyki rynkowe ponosi zarówno podmiot, który świadczy usługi związane z oferowaniem zakupu pozytywnych opinii w internecie oraz również przedsiębiorcy, którzy nie chronią w dostateczny sposób konsumentów przed plagą fałszywych opinii na zarządzanych przez siebie portalach internetowych.

Uwaga na wzmożone kontrole w zakresie zakupu fałszywych opinii.

Już teraz UOKiK zapowiedział, że nie zaprzestaje działań związanych z weryfikacją rynku internetowego przez pryzmat zakupu pozytywnych opinii. Szerokie działania kontrolne w tym zakresie zostały przewidziane już w tym kwartale (II kwartał 2023 r.).

 

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz. U. z 2022 r. poz. 1233).